Każdego roku w Polsce aż 80 tysięcy osób ma zawał serca, a 40% przypadków kończy się śmiercią. Ten stan niedokrwienia mięśnia sercowego prowadzi do jego martwicy. W takiej sytuacji niezbędna jest jak najszybsza pomoc i hospitalizacja. Jak rozpoznać zawał serca?
Czym jest zawał serca?
Zawał lub atak serca to martwica mięśnia sercowego do której dochodzi w wyniku zablokowania przepływu krwi przez naczynia wieńcowe. Zaburzona zostaje kurczliwość komórek, po czym następuje ich obumieranie. Zamknięcie lub zwężenie tętnicy wieńcowej spowodowane jest najczęściej powstaniem (wskutek gromadzenia się cholesterolu i lipidów) blaszki miażdżycowej. Gdy pęka tworzy się skrzep hamujący przepływ krwi.
O tym, jak duży obszar mięśnia sercowego zostanie dotknięty martwicą zależy m.in. od tego, jak długo tętnica wieńcowa była zablokowana. Zawał może doprowadzić do zatrzymania krążenia, a w konsekwencji śmierci. Dlatego tak ważne jest jak najszybsze udzielenie pomocy choremu.
Jakie są przyczyny zawału serca?
Istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia zawału. Są to m.in. takie choroby, jak miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, otyłość, cukrzyca, czy nadciśnienie tętnicze. Znaczenie ma również przerost lewej komory serca oraz wysoki poziom cholesterolu, trójglicerydów czy homocysteiny. Nie bez znaczenia jest także styl życia, a prawdopodobieństwo zawału zwiększa:
- niezdrowa dieta,
- niedobór witamin z grupy B,
- palenie papierosów, nadużywanie alkoholu,
- brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia,
- nadmierny stres.
Istotne są również czynniki genetyczne. Osoby, które przebyły już zawał serca są też bardziej narażone na kolejny atak.
Czym objawia się zawał serca?
Bardzo ważne jest, aby jak najszybciej zidentyfikować zawał serca Objawy typowe dla tego stanu to ból i ucisk w klatce piersiowej lub pod lewym łukiem żebrowym, o zwiększającym się natężeniu, trwające ponad 15 minut. Często ból promieniuje od ręki do żuchwy. Inne powszechne symptomy to:
- pieczenie za mostkiem,
- duszności i wzmożona potliwość (zimne poty),
- blada skóra,
- kołatanie serca,
- nudności i wymioty.
Zawałowi może też towarzyszyć ogólne osłabienie oraz atak paniki. Wzrasta temperatura ciała, czasem pojawia się ból brzucha i mięśni, kaszel oraz zawroty głowy, w skrajnych przypadkach utrata przytomności i zatrzymanie akcji serca.
Pomoc w przypadku zawału serca
Przed przybyciem służb medycznych niezbędne jest natychmiastowe udzielenie pierwszej pomocy. Chory powinien przyjąć pozycję półsiedzącą i oprzeć plecy o stabilne podłoże. Nie wolno podawać picia czy jedzenia (wyjątkiem jest aspiryna). Należy pozostać z poszkodowanym i starać się go uspokoić, aż do przyjazdu pogotowia ratunkowego. W sytuacji, gdy osoba nie oddycha trzeba jednak wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową, którą wykonuje się do momentu, gdy chory zacznie oddychać lub przybędzie pogotowie.
