Depresja nie jest chwilowym smutkiem czy przygnębieniem – to stan, który trwa tygodniami lub miesiącami i znacząco obniża jakość życia.Na depresje może zachorować każdy, niezależnie od płci czy statusu materialnego. Najwyższe wskaźniki zapadalności występują w grupie wiekowej od 25 do 44 lat.
Czym jest depresja?
Depresja to zaburzenie charakteryzujące się długotrwałym obniżeniem nastroju, utratą zainteresowań oraz zmniejszeniem energii i aktywności. Nie jest to chwilowy smutek, ale stan utrzymujący się tygodniami lub miesiącami, znacząco obniżający jakość życia.
Rodzaje depresji
Istnieje kilka głównych rodzajów depresji:
- Depresja jednobiegunowa (tzw. duża depresja) – najczęściej występujący typ
- Depresja dwubiegunowa – związana z chorobą afektywną dwubiegunową
- Depresja sezonowa – pojawiająca się w określonych porach roku
- Depresja poporodowa – występująca u kobiet po urodzeniu dziecka
- Dystymia – przewlekła, łagodniejsza forma depresji
Depresja – objawy
Główne objawy depresji obejmują:
- Obniżony nastrój.
- Utrata zainteresowania czynnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność.
- Zmniejszenie energii i zwiększona męczliwość.
- Zaburzenia snu.
- Zmiany apetytu i wagi ciała.
- Trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji.
- Poczucie bezwartościowości lub nadmierne poczucie winy.
- Myśli samobójcze lub myśli o śmierci.
Diagnoza depresji
Diagnoza depresji jest stawiana przez specjalistę (psychiatrę lub psychologa klinicznego) na podstawie wywiadu klinicznego, obserwacji zachowania pacjenta oraz wypełnionych kwestionariuszy i skal oceny depresji. Ważne jest, aby diagnoza była kompleksowa i uwzględniała kontekst życiowy pacjenta.
Diagnoza depresji jest stawiana przez specjalistę na podstawie:
- Wywiadu klinicznego.
- Obserwacji zachowania pacjenta.
- Wypełnionych kwestionariuszy i skal oceny depresji np. Skala Becka.
- Badań dodatkowych (np. badania krwi) w celu wykluczenia innych przyczyn objawów.
Ważne jest, aby diagnoza była kompleksowa i uwzględniała kontekst życiowy pacjenta.
Depresja a inne zaburzenia
Depresja często współwystępuje z innymi problemami zdrowotnymi:
- 80-90% pacjentów z głębokimi zaburzeniami depresyjnymi wykazuje również objawy lękowe.
- Częste jest współistnienie depresji z nadużywaniem substancji psychoaktywnych.
- Zaburzenia osobowości często współistnieją z depresją.
Depresja a związki
Konflikt małżeński jest doskonałym predyktorem wystąpienia depresji. U 50% osób poszukujących leczenia depresji stwierdza się występowanie konfliktu małżeńskiego. Osoby funkcjonujące w skonfliktowanych związkach są 25-krotnie bardziej narażone na depresję niż osoby w związkach niewykazujących cech dysfunkcjonalnych np. przemoc, uzależnienia.
Przebieg depresji. Jak długo trwa epizod depresji?
Przeciętny czas trwania epizodu wynosi ok. 9 miesięcy. U ok. 20-30% osób przebieg ma charakter przewlekły. Ryzyko wystąpienia kolejnych epizodów jest wysokie – 70% w przypadku 5-letniej obserwacji. Osoby nie leczące depresji mają dużo większe ryzyko pojawienia się nawrotów
Depresja u dzieci i młodzieży
Depresja może dotykać dzieci i młodzież, choć jej objawy mogą różnić się od tych obserwowanych u dorosłych. Objawy u dzieci i młodzieży depresja może przejawiać się inaczej niż u dorosłych.
Charakterystyczne cechy mogą obejmować:
- Drażliwość i wybuchy gniewu
- Somatyzację (np. bóle głowy, brzucha)
- Trudności w nauce i koncentracji
- Izolację społeczną
- Zachowania ryzykowne lub autoagresywne
Diagnostyka i czynniki ryzyka
Rozpoznanie depresji u dzieci i młodzieży wymaga szczególnej uwagi i często współpracy rodziców, nauczycieli i specjalistów. Czynniki ryzyka mogą obejmować genetyczne predyspozycje, trudne doświadczenia życiowe, problemy w rodzinie, trudności w szkole lub z rówieśnikami.
Leczenie depresji
Leczenie depresji powinno być kompleksowe i dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Jedną z głównych metod leczenia depresji jest psychoterapia ale w wielu przypadkach najskuteczniejsze jest połączenie psychoterapii i farmakoterapii. Najwyżśzą skutecznośc ma standardowa terapia poznawczo-behawioralna, którą prowadzi np ośrodek NoweWidoki, aktywizacja behawioralna, terapia metapoznawcza (MCBT), terapia poznawczo-behawioralna skoncentrowana na ruminacji. Depresja często współwystępuje z innymi zaburzeniami, takimi jak lęk czy nadużywanie substancji psychoaktywnych. Leczenie tych współistniejących problemów jest istotne dla skutecznej terapii depresji. Biorąc pod uwagę wysokie ryzyko nawrotów (70% w ciągu 5 lat), leczenie depresji powinno uwzględniać długoterminową opiekę i strategie zapobiegania nawrotom. Ze względu na silny związek między depresją a konfliktami w związkach, terapia par może być ważnym elementem leczenia dla osób w związkach.
Depresja to poważne zaburzenie psychiczne, które wymaga profesjonalnej diagnozy i leczenia. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie postępowanie mogą znacząco poprawić jakość życia osób cierpiących na depresję. Pamiętajmy, że depresja jest chorobą, a nie oznaką słabości, i że istnieją skuteczne metody jej leczenia. Jeśli podejrzewasz u siebie lub bliskiej osoby objawy depresji, nie wahaj się szukać pomocy specjalisty.
Bibliografia:
