Gluten– mieszanka dwóch białek gluteniny i gliadyny, które spotykane jest w takich zbożach jak: pszenica, żyto, jęczmień, owies.
Gluten powiązany jest z wieloma schorzeniami kompletnie nieutożsamianych z ich przyczyną, najczęściej nietolerancją glutenu.
Właśnie, jeśli mowa o glutenie, to przyjmuje się:
- celiakię – uczulenie na gluten,
- nietolerancje glutenu – mniej inwazyjne schorzenie.
Ja się skupię na nietolerancji glutenu, bowiem celiakia cechuje się dość charakterystycznymi objawami i nie ma problemu z jej rozpoznaniem. Inaczej sprawa się ma z nietolerancją.
Mówi się o różnych przyczynach tego problemu:
- oczywiście kwestie genetyczne,
- możliwa wirusowa etiologia,
- zbyt wczesne wdrożenie glutenu do diety dziecka,
- możliwe czynniki stresowe,
Kiedy gluten wejdzie w kontakt z kosmkami jelita cienkiego, organizm wysyła przeciwciała skierowane przeciwko komórkom kosmków. Traktuje je po prostu jako obcy organizm. W następstwie następuje zanik kosmków jelitowych. Pojawiają się znaczne problemy z wydzielaniem enzymów trawiennych.
W efekcie dochodzi do przechodzenia całych niestrawionych cząstek pokarmowych przez przewód pokarmowy. W dalszych partiach jelita cząstki te gniją, następuje fermentacja, powstawanie gazów, wzdęcia, skurcze i biegunka. To są ewidentne cechy celiakii. Wrażliwość na gluten ma bardzo podobne cechy tylko o mniejszym nasileniu i wolniej rozwijające się.
I teraz patrz, jak masz taki niedorozwinięty nabłonek jelitowy, to w bardzo małym stopniu przyswajasz związki odżywcze. W zaawansowanych stadiach (celiakia) człowiek traci na wadze, lub dzieci nie nabierają masy ciała. W przypadku nietolerancji glutenu dochodzi do słabej absorpcji związków odżywczych, witamin, minerałów. Przykładowo żelazo. Masz przewlekłą anemię niewiadomego pochodzenia, pójdziesz do lekarza i cud się stanie jak trafisz na takiego, co zaleci dietę bezglutenową. Przeważnie przepiszą żelazo do łykania. Jednak takie większe dawki żelaza nie są najbezpieczniejsze. Ale w końcu to najłatwiejsze wyjście.
Co jeszcze? Mogą się pojawić:
- chroniczne zmęczenie ( z powodu deficytów),
- depresja,
- afty,
- swędząca wysypka na skórze,
- problemy z zajściem w ciążę,
- osteoporoza,
- choroby autoimmunologiczne (reumatyzm, stany zapalne jelit, stany zapalne tarczycy, wrzody i inne),
Jaka jest najlepsza skuteczna metoda na celiakię i nietolerancję glutenu?
Po prostu go nie jeść. Wszystkie objawy znacząco znikną w przeciągu sześciu miesięcy.
Dlaczego w takim razie ludzie przez wieki jedli glutenowe produkty i tyle chorób się u nich nie rozwijało?
Przede wszystkim, rolnictwo było kompletnie inne. Stawiało się snopki na polach. Wilgoć od porannej rosy sprawiała, że w ziarnach uaktywniały się enzymy. Nadtrawiały one częściowo związki w ziarnie. Dodatkowo, chleb robiony był na zakwasie – kolejny element aktywnych enzymów wykorzystywanych w branży spożywczej. Obecnie…szkoda gadać, przejedzie kombajn, suche ziarno będzie magazynowane, po czym trafi do piekarni, gdzie praktycznie nie stosuje się zakwasów.
Aby sprawdzić, czy jesteś uczulony na gluten wykonuje się testy na przeciwciała IgA i IgG. Potwierdzeniem jest biopsja, czyli zbadanie kawałka wyciętego jelita pod względem anatomicznym. Jednak, żeby testy były skuteczne trzeba być przynajmniej tydzień przed jego wykonaniem na diecie bogatej w gluten.
Czy jednak wynik testu wyjdzie dodatni czy ujemny i tak polecam odstawić gluten lub przyjmować go w minimalnej ilości. Ciężkie, bo kuchnia polska oparta jest na glutenie. Ale patrz ile pojawia się wśród Polaków chorób autoimmunologicznych!
Jak odstawisz gluten, to po dłuższym czasie zjadając coś mącznego poczujesz się źle. Kasza jaglana, gryczana są o wiele lepszym zamiennikiem chleba czy mąki.
