Pomiar cukru na czczo wykonuje się po minimum 8 godzinach od ostatniego posiłku, najlepiej rano. Prawidłowy poziom glukozy we krwi powinien mieścić się w przedziale 70-99 mg/dl. Wartości 100-125 mg/dl wskazują na stan przedcukrzycowy, jednak odczyt powyżej 126 mg/dl może świadczyć o cukrzycy. Badanie wykonuje się z krwi żylnej lub przy użyciu glukometru. Przed pomiarem nie należy spożywać posiłków, pić słodzonych napojów ani palić papierosów. Test na czczo jest podstawowym badaniem diagnostycznym w kierunku zaburzeń metabolizmu glukozy.
Regularna kontrola poziomu glukozy we krwi stanowi podstawę profilaktyki cukrzycowej i jest ważnym elementem dbania o zdrowie metaboliczne organizmu. Samodzielny pomiar glikemii na czczo można wykonać za pomocą glukometru – niewielkiego urządzenia diagnostycznego, które w zaledwie parę sekund dostarcza precyzyjnych wyników. Poranny pomiar stężenia glukozy powinien być wykonywany przed pierwszym posiłkiem, najlepiej między godziną 6:00 a 8:00. Prawidłowe wartości glukozy na czczo mieszczą się w przedziale 70-99 mg/dl (według najnowszych wytycznych diabetologicznych). Można pamiętać, że pomiar należy wykonać po minimum 8 godzinach od ostatniego posiłku – tylko wtedy otrzymamy miarodajny wynik. Częste monitorowanie glikemii pozwala wcześnie wykryć nieprawidłowości w metabolizmie węglowodanów.
Do wykonania pomiaru potrzebne będą: glukometr, sterylny nakłuwacz, paski testowe oraz dzienniczek samokontroli. Hiperglikemia na czczo (podwyższony poziom cukru) może świadczyć o rozwijającej się insulinooporności lub stanach przedcukrzycowych. Systematyczna kontrola pozwala także ocenić skuteczność stosowanej diety i wychwycić wahania glikemii związane ze stylem życia. „Pomiar poranny jest szczególnie ważny, gdyż pokazuje bazowy poziom cukru we krwi, na który nie wpływają jeszcze czynniki żywieniowe”.
Jak prawidłowo wykonać pomiar glukozy?
- Umyj dokładnie ręce ciepłą wodą z mydłem
- Przygotuj sprawny glukometr z aktualną datą i godziną
- Sprawdź ważność pasków testowych
- Wprowadź pasek testowy do glukometru
- Zdezynfekuj opuszek palca
- Wykonaj nakłucie za pomocą nakłuwacza
- Nanieś kroplę krwi na pasek testowy
Wykonując pomiar glukozy należy pamiętać o następujących zasadach: Krew pobieramy z bocznej części opuszki palca, unikając miejsc zrogowaciałych i stwardniałych. Hipoglikemia (zbyt niski poziom cukru) może powodować zawroty głowy, drżenie rąk i nadmierną potliwość. Wartości powyżej 100 mg/dl na czczo powinny skłonić do konsultacji z diabetologiem.
Interpretacja wyników i możliwe zaburzenia
„Wyniki pomiarów warto zapisywać w dzienniczku samokontroli, notując także okoliczności mogące wpływać na poziom glukozy” – stres, fizyczna aktywność czy przyjmowane leki. Wahania glikemii mogą być wywołane przez różne czynniki: dietę bogatą w węglowodany proste, niedostateczną aktywność fizyczną czy zaburzenia hormonalne (głównie związane z funkcjonowaniem tarczycy i nadnerczy). Jak interpretować wyniki? Możnaści między 100 a 125 mg/dl wskazują na stan przedcukrzycowy, jednak pomiary powyżej 126 mg/dl – na cukrzycę (przy potwierdzeniu w kolejnych badaniach).
Twoje poziomy cukru
Prawidłowa interpretacja wyników badania glikemii wymaga znajomości ważnych wartości referencyjnych. Poziom glukozy na czczo powinien mieścić się w przedziale 70-99 mg/dl. Gdy wielkość przekracza 100 mg/dl, mówimy o stanie przedcukrzycowym, jednak wartości powyżej 126 mg/dl mogą wskazywać na cukrzycę. Można pamiętać, że pojedynczy wynik nie jest podstawą do diagnozy – konieczne jest wykonanie kilku pomiarów w różnych warunkach.
- Kontrola przed posiłkiem
- Pomiar 2 godziny po posiłku
- Badanie na czczo
- Kontrola przed snem
- Pomiar podczas wysiłku fizycznego
- Kontrola w przypadku złego samopoczucia
- Badanie podczas choroby
- Pomiar w sytuacjach stresowych
Glikemia poposiłkowa mierzona 2 godziny po jedzeniu nie powinna przekraczać 140 mg/dl. Wyższe wartości mogą sugerować zaburzenia gospodarki węglowodanowej.
Wpływ zewnętrznych na wyniki pomiaru glikemii – co może zakłócić odczyt?
Istotne znaczenie dla dokładności pomiaru ma technika wykonania badania i czynniki zewnętrzne. Brudne lub spocone dłonie mogą zafałszować wynik. Temperatura otoczenia, wysokość nad poziomem morza czy przyjmowane leki także wpływają na odczyt glukometru. Można spojrzeć na datę ważności pasków testowych i stan baterii urządzenia. Regularna kalibracja glukometru jest elementarna dla uzyskania wiarygodnych wyników. Niektóre owoce czy witamina C mogą zawyżać pomiary, dlatego należy dokładnie umyć ręce przed badaniem.
Osoby stosujące terapię insulinową powinny prowadzić szczegółowy dzienniczek pomiarów, pilnujący wartości glikemii, przyjmowane posiłki, dawki leków i aktywność fizyczną. Takie kompleksowe podejście pozwala na lepsze zrozumienie indywidualnego metabolizmu i dużo lepsze dostosowanie leczenia.
Cukier w ciąży – kiedy powinnaś bić na alarm?
Badanie poziomu cukru na czczo to podstawowe badanie diagnostyczne wykonywane u kobiet w ciąży. Prawidłowy poziom glukozy na czczo u kobiety ciężarnej powinien mieścić się w przedziale 70-92 mg/dl (3,9-5,1 mmol/l). Jest to bardzo ważne, ponieważ zbyt wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do wielu powikłań, również u matki i u rozwijającego się płodu. Pamiętajmy, że te wartości są nieco inne niż u kobiet niebędących w ciąży, co wynika ze specyficznych zmian metabolicznych zachodzących w organizmie przyszłej mamy. Jeśli wynik badania przekracza normę, lekarz zazwyczaj zleca wykonanie doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT). Test ten polega na wypiciu roztworu mającego 75g glukozy, a następnie pomiarze jej stężenia we krwi po upływie godziny i dwóch godzin. Wyniki powyżej 180 mg/dl po pierwszej godzinie lub powyżej 153 mg/dl po drugiej godzinie wskazują na cukrzycę ciążową. Częste monitorowanie poziomu cukru jest ważne w przypadku kobiet z czynnikami ryzyka, jak nadwaga przed ciążą, występowanie cukrzycy w rodzinie czy wiek powyżej 35 lat. Można wiedzieć, że odpowiednia dieta, regularna fizyczna aktywność oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała mogą mocno zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej. W kwestii nieprawidłowych wyników badań konieczna jest konsultacja z diabetologiem, który pomoże ustalić odpowiedni plan leczenia i monitorowania stanu zdrowia.