Kurkuma (znana także jako tumeric) pochodzi z Azji, ale znajdziemy ją w zasadzie wszędzie tam, gdzie klimat jest wystarczająco ciepły. Najczęściej wchodzi w skład mieszanek przypraw, przede wszystkim curry, ale coraz częściej sięgają po nią zwolennicy medycyny naturalnej, gdyż jak udowodniły badania – ta roślina może uleczyć raka.
Zdrowotne właściwości kurkumy znane były już od wieków. Roślinę wykorzystywano jako lek przeciwzapalny, diuretyczny, oczyszczający i antyoksydacyjny. Już od lat leczono za jej pomocą czerwonkę, żółtaczkę, ospę wietrzną, świerzb, choroby wątroby, dróg moczowo-płciowych, przewodu pokarmowego, a także oczu.
Przeprowadzona analiza składu chemicznego spowodowała wyizolowanie z kurkumy substancji nazwanej kurkuminą. Właśnie ona odpowiada za intensywnie żółtą barwę przyprawy. Pierwsze badania miały miejsce w XIX wieku, od tamtej pory opatentowano ich ponad 600.
Kurkuma pochodzi z rośliny Curcuma longa, która jest członkiem rodziny imbirowatych. Korzenie tej rośliny są zbierane, gotowane, a następnie suszone w gorących piecach lub na słońcu. Po całkowitym wysuszeniu, są one mielone na proszek do użytku.
Dwa podstawowe związki występujące w kurkumie to kurkuminoidy i olejki lotne. Kurkuminoidy są odpowiedzialne za żółto-pomarańczowy kolor kurkumy i mają silne właściwości przeciwzapalne. Najbardziej aktywnym kurkuminoidem jest kurkumina, która została szeroko przebadana pod kątem jej potencjalnych korzyści zdrowotnych.
Lotne olejki w kurkumie zawierają korzystne związki, takie jak zingiberen, tumeron i atlanton. Olejki te nadają kurkumie wyraźny aromat i smak, zapewniając jednocześnie dodatkowe działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne.
Oprócz tych składników, kurkuma zawiera również niewielkie ilości witamin C i E, a także minerałów takich jak potas, wapń i żelazo.
Kurkuminie przypisuje się najważniejsze właściwości lecznicze:
- jest silnym antyoksydantem, działa przeciwutleniająco, likwidując wolne rodniki,
- działa silnie przeciwzapalnie,
- obniża poziom histaminy i podnosi produkcję kortyzonu,
- przeciwdziała sklejaniu się płytek krwi,
- oczyszcza z toksyn wątrobę.
W ostatnich latach odkryto jeszcze jedną zaletę kurkumy – w badaniach udowodniono, że ma ona silne działanie kanceroprewencyjne. Mówiąc innymi słowy – zauważono, że może z powodzeniem leczyć nowotwory.
Nic więc dziwnego, że niektórzy uważają kurkumę za najważniejsze ziele na świecie. W medycynie wschodu, a ostatnio także w medycynie zachodniej, współczesnej – zajmuje czołową pozycję, na jej temat napisano wiele rozpraw naukowych, artykułów, nad jej działaniem prowadzone są nieustające badania.
W ich wyniku udowodniono, że kurkuma i suplementy z kurkumy:
- Kurkuma wpływa korzystnie na leczenie stanów zapalnych, na przykład we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego wydłużała okres bez objawów choroby. Zaobserwowano też korzystny wpływ na stany chorobowe oczu – szczególnie tęczówki i ciała rzęskowego. Dużą ulgę po użyciu preparatów na bazie tej rośliny, odczuwają także pacjenci chorujący na stawy. W wynikach badań podkreśla się wyraźny wpływ tego specyfiku na poprawę stanu osób chorych na zapalenie oskrzeli, a szczególnie przewlekłych form tej choroby, występujących często u osób z atakami astmy oskrzelowej. Badacze wyjaśniają to zjawisko hamowaniem biosyntezy leukotrienów i poprzez to wpływu na produkcję prostaglandyn w organizmie. Ta roślina ma także działanie hamujące mnożenie się limfocytów i komórek aktywnych w stanach zapalnych organizmu.
- Kurkuma oddziałuje pozytywnie na problemy z układem pokarmowym i trawiennym. Likwiduje uczucie pełności w nadbrzuszu, nadmierne wydzielanie gazów, poprawia apetyt, działa na niestrawność.
- Kurkuma pobudza wydzielanie żółci przez wątrobę, co może zapobiegać tworzeniu się kamieni żółciowych. Warto jednak pamiętać, że nie wolno stosować kurkumy u osób już chorych na kamicę, gdyż może spotęgować objawy chorobowe.
- Kurkuma odtruwa organizm, a szczególnie wątrobę. Działa też ochronnie na komórki wątroby, gdyż zmniejsza poziom substancji chemicznych, które mogą ją uszkodzić. Spowalnia proces powstawania marskości wątroby.
- Obniża także poziom trójglicerydów oraz cholesterolu we krwi.
- Dużą nadzieje dają też wyniki badań nad hamującym wpływie kurkuminy na niektóre typy nowotworów. Udowodniono jej działanie przy takich nowotworach jak czerniak, rak skóry, chłoniak. U palaczy przeprowadzono pomiar ilości mutagenów (substancji inicjujących mutowanie komórek), u osób, które przyjmowały kurkumę tej substancji było znacznie mniej.
- Kurkuma zapobiega tworzeniu się zakrzepów, które mogą być przyczyną bardzo niebezpiecznych zatorów. Właśnie z tego powodu ten preparat zmniejsza śmiertelność po ukąszeniu niektórych węży.
- Preparat kurkumy działa także przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo, a także przeciwbakteryjnie.
W ziołolecznictwie stosuje się podziemną część rośliny, czyli jej kłącza, która najczęściej poddawana jest gotowaniu. Następnie suszy się ją i uciera na proszek. Z tego proszku produkowane są tabletki lub kapsułki lecznicze.
Kiedy nie wolno stosować suplementów z kurkumą w większych ilościach lub w postaci preparatów kurkuminy?
Przede wszystkim przy problemach z żołądkiem, gdyż ta roślina może go podrażniać. Nie powinny go także używać chorzy na nadkwasotę i owrzodzenie żołądka i dwunastnicy. W przypadku stosowania kurkumy jako przyprawy należy ją wtedy ograniczyć, dobrze jest także przyjmować ją mniejszych ilościach i z dodatkiem mleka. Nie zaleca się też kurkumy chorym na kamicę żółciową.
Może to być bowiem przyczyną kolki, gdyż roślina ta pobudza wydzielanie żółci. Bardzo ryzykowne jest jednoczesne stosowanie kurkumy z lekami przeciwzakrzepowymi, przeciwpłytkowymi, lekami trombolitycznymi i heparyną, gdyż roślina może nasilić działanie tych lekarstw. Nadmiar kurkumy może też niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia kobiet w ciąży, mogą bowiem pojawić się niewskazane skurcze macicy.
Badania opublikowane w 2011 roku przez naukowców z Uniwersytetu w Teksasie wykazały, że kurkumina wyszukuje złośliwe komórki i je eliminuje. Co ciekawe i niezwykle pożądane – w przeciwieństwie do leków tradycyjnych – nie zmienia komórek zdrowych i w żaden sposób nie wpływa na DNA człowieka. Jest zatem preparatem, który nie wywołuje żadnych efektów ubocznych. To daje ogromną nadzieję lekarzom i naukowcom, którzy zajmują się leczeniem nowotworów, ale przede wszystkim samym pacjentom. Oprócz działania przeciwnowotworowego kurkuma wpływa bardzo korzystnie na funkcjonowanie organizmu i na jego odżywianie. Można stosować ją w kuchni w postaci przyprawy, ale w sytuacjach wymagających bardziej zaawansowanego działania – można przyjmować ją w postaci kapsułek, zawierających odpowiednie dawki kurkuminy.
Kurkumina, aktywny składnik kurkumy, jest dostępna w różnych formach suplementacji. Oto najczęściej spotykane:
1. Kapsułki i tabletki
Kapsułki i tabletki to najpopularniejsza i najwygodniejsza forma suplementacji kurkuminy. Często zawierają ekstrakt z kurkumy o wysokim stężeniu kurkuminy, czasem wzbogacony o piperynę dla lepszej biodostępności.
2. Proszek
Kurkumina w formie proszku może być dodawana do potraw lub napojów. Jest to naturalna forma, ale o niższej biodostępności niż specjalistyczne suplementy.
3. Płynne ekstrakty
Kurkumina w postaci kropli lub syropów jest łatwa do dawkowania i szybko się wchłania.
4. Mieszanki z innymi składnikami
Niektóre suplementy łączą kurkuminę z innymi składnikami, np. w formie „złotego mleka” – mieszanki kurkumy, imbiru, pieprzu i mleka.
5. Preparaty o zwiększonej biodostępności
- Formy micelizowane
- Preparaty z dodatkiem piperyny
- Kurkumina w postaci fitosomów
Te zaawansowane formy suplementacji mają na celu poprawę wchłaniania kurkuminy, które naturalnie jest dość niskie.
6. Kurkumina w kosmetykach
Kremy, maści i balsamy z kurkuminą są stosowane zewnętrznie, głównie ze względu na jej właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Przy wyborze suplementu z kurkuminą warto zwrócić uwagę na:
- Zawartość kurkuminy w preparacie
- Obecność składników zwiększających biodostępność (np. piperyna)
- Formę suplementu dopasowaną do indywidualnych preferencji
- Zalecane dawkowanie
Pamiętaj, że przed rozpoczęciem suplementacji kurkuminy warto skonsultować się z lekarzem, szczególnie jeśli przyjmujesz leki lub masz problemy zdrowotne.
Każda intensywna przyprawa działa mocno na organizm
Idealna przyprawa do dobrego, Indyjskiego Dhalu!!